ช่องท้องเป็นอวัยะที่สำคัญและมีความซับซ้อน อาการที่เกิดมักคลุมเครือ และความผิดปกติต่างๆที่เกิดขึ้นกับอวัยวะในช่องท้องไม่สามารถมองเห็นได้เหมือนที่ผิวหนัง ในบางครั้งกว่าจะทราบว่ามีความผิดปกติของอวัยวะในช่องท้อง ก็อาจสายเกินไป
อัลตร้าซาวน์ คือ เทคโนโลยีการตรวจวินิจด้วยคลื่นเสียงสะท้อนความถี่สูง ตรวจอวัยวะต่างๆในช่องท้อง โดยแพทย์จะใช้หัวตรวจอัลตร้าซาวด์มาวางที่บริเวณท้อง แล้วตรวจดูอวัยวะภายใน ซึ่งจะทำให้เห็นภาพภายในช่องท้อง และสามารถบอกความผิดปกติของอวัยวะในช่องท้องได้ ซึ่งเป็นวิธีที่ปลอดภัย ไม่มีรังสี และไม่รู้สึกเจ็บ
อัลตร้าซาวด์ช่องท้องส่วนบน เป็นการตรวจดูอวัยวะบริเวณช่องท้องส่วนบน ได้แก่ ตับ ตับอ่อน ม้าม ถุงน้ำดี ท่อน้ำดี ตับอ่อน ไต และช่องท้องทั่วไป ตลอดจนเส้นเลือดต่างๆ ว่ามีความผิดปกติหรือไม่ โดยความผิดปกติที่พบบ่อยที่สามารถตรวจได้จากอัลตร้าซาวด์ช่องท้องส่วนบน เช่น
- มะเร็งตับหรือก้อนเนื้อต่างๆบริเวณตับ ทั้งนี้นอกจากประโยชน์ในการวินิจฉัยแล้ว การทำอัลตร้าซาวด์ช่องท้องส่วนบนในผู้ป่วยความเสี่ยงสูงอย่างสม่ำเสมอ ยังเป็นการคัดกรองมะเร็งตับในระยะแรกด้วย ยิ่งถ้าเราตรวจมะเร็งตับในระยะแรกจะส่งผลให้ผู้ป่วยมีโอกาสรักษามะเร็งหายขาดสูงขึ้นด้วย
- ภาวะไขมันพอกตับ ทั้งนี้การรักษาภาวะไขมันพอกตับจำเป็นต้องเจาะเลือดเพิ่มเติมเพื่อประกอบการพิจารณาในการรักษา
- นิ่วในถุงน้ำดี หรือ ท่อน้ำดี
- นิ่วในไต
ขั้นตอนการเตรียมตัว ผู้ป่วยต้องงดอาหาร และเครื่องดื่มที่มีไขมันทุกชนิด ประมาณ4-6 ชั่วโมง (สามารถดื่มน้ำเปล่าได้) พร้อมกลั้นปัสสาวะเอาไว้ เพราะจะสามาถมองเห็นอวัยวะในช่องท้องทั้งหมดได้อย่างชัดเจน
ข้อจำกัดของการอัลตร้าซาวด์
- อัลตร้าวซาวด์ไม่สามารถใช้การตรวจอวัยวะส่วนที่มีลมได้ เช่น กระเพาะอาหาร ลำไส้ เป็นต้น
- อัลตร้าซาวด์ไม่สามารถใช้ตรวจอวัยวะที่เป็นกระดูกได้
อัลตร้าซาวด์ช่องท้องเหมาะกับใคร
- ผู้ที่มีอาการดีซ่าน หรือตาเหลือง
- ผู้ที่มีอาการปวดท้องเรื้อรัง
- ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงการเกิดมะเร็งตับสูง (เพื่อคัดกรองมะเร็งตับ)
- ผู้ที่มีอาการผิดปกติเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร เช่น ท้องอืด จุกเสียด หรือมีปัญหาการขับถ่าย
ข้อดีของการตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องท้อง
- เป็นการตรวจคัดกรองอวัยวะภายในช่องท้องที่ดี สามารถบอกความผิดปกติได้ตั้งแต่โรคยังไม่รุนแรง
- เป็นการตรวจที่ไม่เจ็บ
- ปลอดภัย ไม่มีรังสี
- การเตรียมตัวก่อนตรวจไม่ยุ่งยาก
- ไม่มีภาวะแทรกซ้อนใด ๆ หลังการตรวจ
